Reisverslag: Double Negative van Michael Heizer
Anne en Martine brachten in Nevada een bezoek aan Double Negative van Michael Heizer (1969). Uit de aantekeningen van Anne
Donderdag 16 mei, Nevada
Double Negative is gemaakt door Michael Heizer in een steile wand van de Mormon Mesa, ook wel de Tafelberg, in de Moapa-vallei, dicht bij Overton in de staat Nevada. Dit gebied is ongeveer 4 tot 5 miljoen jaar geleden door erosie van de Virgin River in het oosten en de Muddy River in het westen gevormd. In de steile wanden van het plateau heeft de kunstenaar in 1969 het earthwork Double Negative gemaakt. Double Negative bestaat uit twee lange, diepe sleuven van circa 9 meter breed en 15 meter diep die in de steile rotswand zijn uitgehakt. Hiervoor heeft Heizer 240 duizend ton woestijnzandsteen verplaatst.
Spannend
Het is best spannend om het kunstwerk te bezoeken. Vooraf worden veel waarschuwingen gegeven omdat het lastig zou zijn om het werk te vinden. De weg zou moeilijk begaanbaar zijn en het afgelegen gebied heeft geen mobiel bereik. Je moet voldoende eten en drinken meenemen, mocht je onderweg stranden. Het kan er zeer heet zijn en er is geen beschutting. Dat ondervinden we aan den lijve: tijdens ons bezoek om circa 10 uur in de ochtend is het al zo’n 30 graden. Natuurlijk laten we ons niet afschrikken en gaan we na het treffen van de benodigde voorbereiding toch op pad. Het werk bevindt zich ook echt in de middle of nowhere en we komen niemand tegen. Uiteindelijk werkt onze Google Maps nog prima tot aan het kunstwerk.
Plateau
Om op het plateau te komen, rijden we vanaf het plaatsje Overton eerst via een grindweg naar boven. Eenmaal boven staan we midden op een enorme vlakte. We weten dat de Virgin River diepe afgronden heeft gesleten in het landschap, maar ze zijn moeilijk met het blote oog te zien. Onze fourwheeldrive hobbelt over de rotsige weg en baant zich langzaam in de richting van Double Negative. Onderweg komen we een aantal commentaren op het kunstwerk tegen, kleine assemblages met commentaren erop, zoals een buddhabeeldje met de tekst “God’s Masterpiece. No earth destruction. Double Buddhas”. Of een grasmaaier met “Not U.S.A. art. Not German Art. Real China Art. View God’s Art”. Het is duidelijk dat de ingreep van Heizer niet door iedereen wordt gewaardeerd.
Erosie
Na ongeveer 30 minuten rijden over de hobbelige weg zijn we er. Het werk bevindt zich echt in de middle of nowhere. Het is een prachtige plek. Vanaf het plateau hebben we een prachtig uitzicht op de vallei waar de Virgin River doorheen stroomt. In een woestijnachtig droog gebied zie je beneden een prachtige groene oase. Double Negative is precies zoals we ons hadden voorgesteld. Het heeft een enorm formaat; je vraagt je af hoe de kunstenaar het voor elkaar hebben gekregen om het te realiseren. We zien dat de incisies die hij heeft gemaakt minder scherp zijn dan in het begin en onderhevig zijn aan erosie. Ook kunnen we ons voorstellen dat het kunstwerk op een gegeven moment niet meer herkenbaar zal zijn als kunstwerk, maar dat het deel uitmaakt van de natuurlijke transformatie van de Tafelberg.
Het kunstwerk heeft wel iets ongemakkelijks. Aan de ene kant voelt het wat macho-achtig om als kunstenaar zo’n ingreep te doen in een miljoenenjaren oud landschap. Aan de andere kant zie je dat de natuur zoveel meer kracht heeft en indruk maakt dat dit kunstwerk op termijn zodanig vervallen zal zijn dat het deel lijkt uit te maken van een natuurlijk proces. Dat zet aan tot de reflectie over ons menselijk handelen op de aarde.
Gedurende onze reis zagen we meer kunstwerken van Michael Heizer die in een stedelijke omgeving te zien zijn. Hij maakt onder andere in Los Angeles kunst door enorme stenen binnen een kunstcontext te plaatsen ('een soort land art on steroids', voegt Martine er aan toe, 'ik vond het een beetje poenerig') of hij haalt juist, zoals bij Double Negative, materiaal weg als een vorm van kunst. Enkele van die kunstwerken zijn:
– Michael Heizer, Levitated Mass, 2012
– Michael Heizer, Negative Megalith #5, 1998, onderdeel van de Dia Art collectie
– Michael Heizer, North, East, South, West, 1967/2002, onderdeel van de Dia Art collectie
