Op 10 september vindt er een unieke gebeurtenis plaats. Kunstmuseum M. presenteert binnen het programma Land Art Lives een live verbinding tussen twee iconische kunstwerken: Spiral Jetty (1970) in Utah en Broken Cirle/Spiral Hill (1971) in Emmen. Het zijn de enige twee overgebleven ‘earthworks’ van Robert Smithson, een van de aartsvaders van de Amerikaanse land art.

Reacties en (foto)verslag

From Dawn till Dusk: an online encounter between two earthworks by Robert Smithson begint wanneer het langzaam licht wordt bij Spiral Jetty op het ene continent en eindigt met het invallen van de duisternis bij Broken Circle/Spiral Hill op het andere continent. Deze zeven uur durende livestream is een samenwerking tussen Kunstmuseum M, Land Art Contemporary, Holt/Smithson Foundation en Land Art of the American West (Texas Tech University) en maakt onderdeel uit van het voorprogramma van Land Art Lives, een conferentie over de toekomst van land art.

Datum en tijd: dinsdag 10 september 2024 van 14.00 - 21.00 uur / Central European Time (6 AM - 1 PM / MT in Utah)

Het evenement is alleen online te volgen.

Tijdens het zeven uur durende programma (zie het verslag voor een overzicht van de activiteiten) worden de twee werken letterlijk en figuurlijk van verschillende kanten belicht. Zo kom je meer te weten over deze twee iconische kunstwerken en waarom ze nu nog relevant en van betekenis zijn.

Relatie tussen werk en beeld

De meeste mensen zullen Spiral Jetty en Broken Circle/Spiral Hill kennen van (film)beelden op het internet, in boeken en tijdschriften. De kunstwerken zijn immers lastig toegankelijk en bevinden zich op afgelegen locaties. Een enkeling heeft de werken in het echt bezocht. Robert Smithson was gefascineerd door de kracht van fotografie, film en taal om daarmee ervaringen vorm te geven. In zijn essays en kunstwerken onderzocht Smithson de relatie tussen de fysieke locatie en de gepresenteerde versie in een tentoonstellingsruimte. Hij noemde dit de dialoog tussen de site (een elders) en de nonsite (het hier) als de Site/Nonsite dialectiek.

From Dawn till Dusk: an online encounter between two earthworks by Robert Smithson wil een digitale ruimte creëren voor een eerste ontmoeting tussen deze twee earthworks en biedt de mogelijkheid om te verkennen en te bespreken hoe media onze perceptie van sculptuur en landschap door de tijd heen beïnvloeden.

Over de twee earthworks

In 1970 creëerde Robert Smithson Spiral Jetty op het schiereiland Rozel Point aan de noordoostelijke oever van het Great Salt Lake in Utah. Het kunstwerk is gemaakt van meer dan 6000 ton zwarte basaltrotsen en aarde en strekt zich uit over een lengte van anderhalve kilometer. Het jaar daarop werd Smithson door curator Wim Beeren uitgenodigd om in Nederland een kunstwerk te maken voor de terugkerende openluchttentoonstelling Sonsbeek Buiten de Perken. In een actieve zandgroeve in het Drentse Emmen realiseerde Smithson Broken Circle/Spiral Hill, zijn enige nog bewaard gebleven landschapskunstwerk buiten de Verenigde Staten.

Over Robert Smithson

Robert Smithson (1938-1973) was een van de belangrijkste naoorlogse kunstenaars van de Verenigde Staten. In zijn korte artistieke carrière, die bruut werd beëindigd door een vliegtuigongeluk, speelde hij een cruciale rol binnen de voornaamste kunststromingen uit zijn tijd: conceptuele kunst, minimal art en land art. In zijn kunstwerken en teksten reflecteert hij op de relatie tussen mens en planeet en tussen ecologie en economie, onderwerpen die vandaag de dag nog actueler zijn dan in zijn tijd. Aangetrokken door (post)industriële landschappen brak hij in zijn werk met traditionele opvattingen over wat kunst zou kunnen zijn en waar het te zien was.

Publiek niet goed toegankelijk

Op dit moment is het werk Broken Circle/Spiral Hill in Emmen helaas niet publiek toegankelijk omdat het werk op particulier terrein ligt. Stichting Land Art Contemporary probeert eens in de zoveel tijd open dagen te organiseren. De verwachting is dat het werk vanaf het voorjaar van 2025 regelmatig te bezoeken zal zijn. Houd de website brokencircle.nl in de gaten als je op de hoogte wilt blijven over mogelijke openstelling in de toekomst. Ben je geinteresseerd in dit kunstwerk, bekijk dan ook het verslag van de erfgoed bijeenkomst waarbij de casus van Broken Circle/Spiral Hill uitgebreid werd besproken.

Het werk Spiral Jetty in Utah in de Verenigde Staten is wel publiek toegankelijk maar ligt op een zeer afgelegen locatie. Lees het reisverslag van Land Art Lives-samenstellers Anne Reenders en Martine van Kampen die ter voorbereidingen op de conferentie en de unieke livestream op 10 september Spiral Jetty in het voorjaar van 2024 bezochten.

Extra: Filmscreenings over maakproces op vrijdag 6 en 13 september

Rondom From Dawn till Dusk: an online encounter between two earthworks by Robert Smithson organiseert de Holt/Smithson Foundation twee filmscreenings die een inkijkje geven in het maakproces van de twee kunstwerken.

Spiral Jetty legde Smithson zelf vast in een 35 minuten durende film, die onlangs opnieuw werd gedigitaliseerd door The Museum of Modern Art (MOMA) in New York in samenwerking met de Holt/Smithson Foundation. Dit wordt de eerste digitale vertoning van deze versie, die op vrijdag 6 september vanaf 20.00 uur Nederlandse tijd 24 uur lang online te streamen zal zijn via de website van de Holt/Smithson Foundation.

Op vrijdag 13 september vanaf 20.00 uur is via dezelfde route de film Breaking Ground (1971/2011) van Nancy Holt over Broken Circle/Spiral Hill 24 uur lang online te bekijken. Hierin worden de opnamen die Holt samen met Smithson maakte tijdens de bouw van het werk worden gecombineerd met materiaal dat werd verzameld voor de veertigste verjaardag van het kunstwerk in 2011. Het resultaat is een historisch portret van Broken Circle/Spiral Hill en de unieke omgeving, die in de loop der jaren grote veranderingen doormaakte.

Over Land Art Lives

Deze unieke live verbinding maak deel uit van het voorprogramma van Land Art Lives, een internationale conferentie over land art op 3 oktober in Lelystad. Waarom is land art juist in deze tijd relevant? Wat zijn haar nieuwe verschijningsvormen? Hoe gaan we om met deze vaak vergankelijke kunstwerken? En hoe werpt land art licht op de urgente ecologische en maatschappelijke vraagstukken van dit moment? Met het programma Land Art Lives zoekt Kunstmuseum M. in nauwe samenwerking met Land Art Flevoland naar antwoorden op deze vragen. Meer informatie over het programma vind je op deze website.